Verrichtingen Parasitologie - 21-10-2024

Aarsmaden (priemmaden)  
Techniek
Max. doorlooptijd (werkdagen)  
Uitvoering
Categorie Parasitologie
Afdeling
Algemeen Zie 'Enterobius vermicularis' en 'Plakbandpreparaat'.
Indicatie
Opmerkingen  
Receptaculum
Materiaal  
Minimale hoeveelheid
Transportconditie  
Bewaarconditie op laboratorium
Referentiewaarde  
Acanthamoeba spp  
Techniek PCR
Max. doorlooptijd (werkdagen) 30
Uitvoering Op verzoek
Categorie Parasitologie
Afdeling Moleculaire biologie
Algemeen  
Indicatie Keratitis, contactlensdrager, pijnlijk rood oog, visusbeperking, lichtschuw (ernstige hoofdpijn en toenemende neurologische afwijkingen na kontakt met (warm) oppervlaktewater)
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum Steriele container
Materiaal Contactlenzen, contactlensvloeistof, cornea biopt of schraapsel, (liquor bij verdenking granulomateuze amoeben encefalitis)
Minimale hoeveelheid Lensvloeistof en liquor 1 mL
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium Koelkast
Referentiewaarde Negatief
Ascaris lumbricoides IgG   
Techniek ELISA
Max. doorlooptijd (werkdagen) 15
Uitvoering Op verzoek
Categorie Parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen  
Indicatie eosinofilie en onbegrepen algehele malaise; met name bij kinderen. (viscerale larva migrans syndroom (Loeffler) wordt tezamen met antistoffen tegen Toxocara bepaald. Bij verdenking intestinale Ascariasis: zie onderzoek wormeieren
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal Serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium Koelkast
Referentiewaarde <1:40
Babesia (Babesiose)  
Techniek
Max. doorlooptijd (werkdagen)  
Uitvoering
Categorie Parasitologie
Afdeling
Algemeen Babesia spp is een eencellige parasiet van het bloed; de parasiet kan microscopisch worden aangetoond in het bloed of serologisch door het aantonen van specifieke antistoffen
Indicatie koorts, koude rillingen, zweten, algemene malaise, vergroting van de milt, donkere urine, hemolytische anemie. Klinische symptomen vertonen gelijkenis met die van malaria. CAVE; ernstige pathologie met name bij asplenie of dysfunctie milt. Europa voornamelijk B. divergens, Verenigde staten: B. microti
Opmerkingen  
Receptaculum
Materiaal  
Minimale hoeveelheid
Transportconditie  
Bewaarconditie op laboratorium
Referentiewaarde  
Babesia serologie  
Techniek IFA
Max. doorlooptijd (werkdagen) 10
Uitvoering Op verzoek
Categorie Parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen  
Indicatie
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL
Transportconditie  
Bewaarconditie op laboratorium
Referentiewaarde <1:128 is negatief
Babesia microscopie  
Techniek microscopische beoordeling Giemsa gekleurde bloeduitstrijken, dikke druppel preparaat en QBC
Max. doorlooptijd (werkdagen) 2
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen altijd na overleg met arts microbioloog - parasitoloog
Indicatie
Opmerkingen  
Receptaculum EDTA-buis bloed (paarse dop)
Materiaal EDTA-bloed
Minimale hoeveelheid 1 mL
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Geen parasieten gevonden
Cryptosporidium PCR (onderdeel van feces PCR darmparasieten)  
Techniek
Max. doorlooptijd (werkdagen) 3
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Moleculaire biologie
Algemeen  
Indicatie zie darmparasieten 
Opmerkingen  
Receptaculum zie darmparasieten
Materiaal  
Minimale hoeveelheid
Transportconditie  
Bewaarconditie op laboratorium
Referentiewaarde  
Darmparasieten  
Techniek PCR, microscopie al dan niet na concentratie
Max. doorlooptijd (werkdagen) 3
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Moleculaire biologie en parasitologie
Algemeen bij de aanvraag darmparasieten wordt standaard een multiplex PCR voor parasitaire gastro-enteritis verricht. Met behulp van deze PCR worden de 4 belangrijkste darmprotozoa aangetoond die mogelijk de diarreeklachten veroorzaken. Dit zijn Giardia lamblia, Entamoeba histolytica, Cryptosporidium parvum/hominis en Dientamoeba fragilis. In geval van een positief PCR resultaat volgt een microscopisch confirmatie onderzoek van de desbetreffende parasiet. CAVE: vul bij de aanvraag ook de vragenlijst parasieten in; op basis van de klinische gegevens (als bezoek (sub) tropen 3 maanden voorafgaand aan de klachten, verdenking op een worminfectie e/of diarree bij immuunsuppressie) zal er dan bijvoorbeeld een ophopingsmethode toegepast worden op de feces voor microscopisch onderzoek naar wormeieren of een PCR voor Strongyloides stercoralis worden ingezet. Soms is het zinvol om microscopisch onderzoek naar darmparasieten te herhalen. Men name wormeieren worden namelijk in wisselende hoeveelheden uitgescheiden
Indicatie diarree / buikklachten langer aanhoudend dan een week; worm of deel van worm gevonden bij ontlasting, huidafwijkingen, eosinofilie, afwijkende levertestwaarden al dan niet na (sub) tropenbezoek. 
Opmerkingen  
Receptaculum DFT
Materiaal SAF gefixeerde en ongefixeerde feces
Minimale hoeveelheid DFT op geleide van gebruiksinstructie vullen
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium Koelkast
Referentiewaarde PCR negatief, geen DNA aangetoond van desbetreffende parasiet; microscopisch geen (pathogene) parasieten aangetoond.
Determinatie worm, insect, corpus alienum  
Techniek macroscopische en microscopische beoordeling op voor specifieke parasiet of insect karakteristieke morfologische kenmerken. In voorkomende gevallen kunnen moleculair biologisch technieken nodig zijn om tot een species determinatie te kunnen komen (bijvoorbeeld voor onderscheidt T saginata en T solium)
Max. doorlooptijd (werkdagen) 2
Uitvoering op verzoek
Categorie Parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen  
Indicatie vormsel verdacht van worm, insect of andere parasitaire levensvorm gevonden / aangetroffen bijvoorbeeld bij ontlasting of in toiletpot
Opmerkingen  
Receptaculum schone container
Materiaal Verdacht vormsel; eventueel wat water of vochtig gaasje bijvoegen
Minimale hoeveelheid n.v.t.
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium Koelkast
Referentiewaarde Aangeboden materiaal betreft geen humaan parasitaire levensvorm
Dientamoeba fragilis PCR (onderdeel van feces PCR / darmparasieten)  
Techniek
Max. doorlooptijd (werkdagen) 3
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Moleculaire biologie
Algemeen  
Indicatie zie darmparasieten 
Opmerkingen  
Receptaculum zie darmparasieten
Materiaal  
Minimale hoeveelheid
Transportconditie  
Bewaarconditie op laboratorium
Referentiewaarde  
Echinococcose  
Techniek de diagnostiek van Echinococcose bestaat uit beeldvorming (echo, CT, MRI) in combinatie met serologie en microscopie en PCR op cyste-inhoud 
Max. doorlooptijd (werkdagen)  
Uitvoering
Categorie Parasitologie
Afdeling
Algemeen Echinococcose is een zoonose die door orale inname van eieren uit de besmette eindgastheer (hond bij echinococcus granulosus, vos bij echinococcus multilocularis) wordt overgedragen naar de mens. De lintworm kan een Echinococcus-cyste vormen, welke meestal geen klachten geeft en dus niet zal worden ontdekt.Bij de patiënten die wel klachten krijgen, is het beloop afhankelijk van de lokalisatie van de cyste, de groeisnelheid en het aantal cysten. Bij levercysten kan er sprake zijn van drukgevoeligheid of pijn in de leverstreek ten gevolge van hepatomegalie, misselijkheid, braken, icterus en portale hypertensie. Cysten kunnen ook voorkomen in longen, bot, nier en centraal zenuwstelsel. Echinococcus multilocularis komt minder vaak voor dan Echincoccus granulosus maar kan daarentegen zeer ernistige pathologie geven. Echinococcus granulosus heeft een mondiale verspreiding. In Nederland wordt echinococcose vooral als importziekte gezien vanuit het mediterrane gebied (Turkije, Marokko) 
Indicatie
Opmerkingen  
Receptaculum
Materiaal  
Minimale hoeveelheid
Transportconditie  
Bewaarconditie op laboratorium
Referentiewaarde  
Echinococcus spp serologie  
Techniek IHA
Max. doorlooptijd (werkdagen) 10
Uitvoering Op verzoek
Categorie Parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen  
Indicatie Levercysten: vol gevoel, buikpijn, misselijkheid, braken, levertestafwijkingen, eosinofilie. Longcysten: hoest, dyspnoe
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie  
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde <320 (titer)
Echinococcus spp. PCR  
Techniek PCR NB voorafgaand aan de PCR wordt er tevens een nat preparaat microscopisch beoordeeld op protoscolices van Echinococcus spp
Max. doorlooptijd (werkdagen) 10
Uitvoering Op verzoek
Categorie Parasitologie
Afdeling Moleculaire biologie
Algemeen  
Indicatie Levercysten: vol gevoel, buikpijn, misselijkheid, braken, levertestafwijkingen, eosinofilie. Longcysten: hoest, dyspnoe
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie  
Receptaculum Steriele container met transparante dop
Materiaal Inhoud cyste; materiaal mag niet gefixeerd worden met formaline
Minimale hoeveelheid 1 mL
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Geen Echinococcus spp DNA aangetoond. Microscopisch geen protoscolices van Echinococcus spp gevonden.
Ehrlichia spp. IgM/IgG  
Techniek ELISA
Max. doorlooptijd (werkdagen) 15
Uitvoering Dagelijks verstuurd
Categorie Parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen  
Indicatie
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie  
Receptaculum
Materiaal  
Minimale hoeveelheid 1 mL
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium Koelkast
Referentiewaarde Negatief
Entamoeba histolytica PCR (onderdeel van feces PCR darmparasieten)  
Techniek PCR
Max. doorlooptijd (werkdagen) 3
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Moleculaire biologie
Algemeen  
Indicatie zie darmparasieten / PCR kan in ook uitgevoerd worden op abcesmateriaal bij bijvoorbeeld levercysten
Opmerkingen  
Receptaculum zie darmparasieten bij levercysten ed, abcesmateriaal opvangen in steriele container met transparante dop
Materiaal Inhoud cyste; materiaal mag niet gefixeerd worden met formaline
Minimale hoeveelheid 1 mL 
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Negatief, geen DNA van E. histolytica aangetoond
Entamoeba histolytica serologie (amoebiasis)  
Techniek Latex agglutinatie test
Max. doorlooptijd (werkdagen) 2
Uitvoering Op verzoek
Categorie Parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen  
Indicatie verdenking van extra intestinale (lever) amoebiasis; pijn op de borst of in rechterbovenbuik met uitstraling rechter schouder, droge hoest, dyspnoe, maagdarmklachten met name na (sub) tropen bezoek en E. histolytica cysten en/of trofozoieten in feces. NB bij de diagnostiek tevens beeldvorming (echo, CT, MRI) betrekken, en (optioneel) E.histolytica PCR op abcesmateriaal. 
Opmerkingen Bij positieve screening volgt een confirmatietest door een externe instantie.
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal serum
Minimale hoeveelheid 1 mL
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Negatief, geen antistoffen aangetoond. 
Enterobius vermicularis   
Techniek
Max. doorlooptijd (werkdagen) 2
Uitvoering Op verzoek
Categorie Parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen De 1 cm lange, puntvormige, geel/grijswitte wormen zijn veelal macroscopisch zichtbaar op de peri-analie huid; bij twijfel wormpjes opvangen en insturen voor determinatie (zie determinatie worm) of plakbandpreparaat afnemen afnemen (zie plakbandpreparaat)
Indicatie
Opmerkingen  
Receptaculum
Materiaal  
Minimale hoeveelheid
Transportconditie  
Bewaarconditie op laboratorium
Referentiewaarde  
Fasciola hepatica serologie  
Techniek IgG IFA en IgG EIA
Max. doorlooptijd (werkdagen) 7
Uitvoering Op verzoek
Categorie Parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen Fasciola hepatica (leverbot) infecties bij mensen zijn in Nederland zeldzaam en betreft bijna altijd een importziekte, ondanks het feit dat Fasciola infecties veel worden gezien bij schapen in Nederland. Fasciola behoort tot de groep van "via voedsel overdraagbare wormen' De mens wordt geinfecteerd door het binnenkrijgen van de zgn metacercarien. Dit gebeurt meestal door het eten van (besmette) waterkers, maar kan ook komen door het kauwen op gras, afkomstig van de waterkant. 
Indicatie
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Fasciola antistoffen IgG (IFA) <1:32 Fasciola antistoffen IgG (EIA) <1:40
Feces PCR darmparasieten  
Techniek
Max. doorlooptijd (werkdagen) 3
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Moleculaire biologie
Algemeen zie darmparasieten
Indicatie Standaard diagnostiek vindt plaats met kweek. Op indicatie kan een PCR sneltest worden ingezet.
Opmerkingen  
Receptaculum DFT
Materiaal SAF gefixeerde en ongefixeerde feces
Minimale hoeveelheid DFT op geleide van gebruiksinstructie vullen
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde  
Filariasis serologie  
Techniek IgG ELISA
Max. doorlooptijd (werkdagen) 10
Uitvoering Op verzoek
Categorie Parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen  
Indicatie persisterende eosinofilie na verblijf in tropen; noduli, ulera, lymfoedeem en koorts. Bij Onchocerca volvolus tevens lichenificatie, depigmentatie lymfadenopathie en oogafwijkingen als keratitis, uveitis en blindheid
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium Koelkast
Referentiewaarde Optical Density (OD) IgG ELISA < 552. Serologisch geen aanwijzingen voor een Filaria infectie
Giardia lamblia PCR (onderdeel van feces PCR / darmparasieten)  
Techniek PCR, microscopie al dan niet na Chlorazol black kleuring al dan niet na concentratie
Max. doorlooptijd (werkdagen) 3
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Moleculaire biologie
Algemeen  
Indicatie zie darmparasieten 
Opmerkingen  
Receptaculum zie darmparasieten
Materiaal  
Minimale hoeveelheid
Transportconditie  
Bewaarconditie op laboratorium
Referentiewaarde PCR negatief, geen DNA aangetoond van desbetreffende parasiet, microscopie: geen (pathogene) darmparasieten gevonden
Leishmaniasis  
Techniek Met behulp van microscopie en PCR technieken gericht op de detectie van Leishmania DNA kunnen materialen zoals beenmerg, lymfklierbiopten, en huidbiopten worden onderzocht. Middels serologisch onderzoek kunnen specifieke antistoffen worden aangetoond. 
Max. doorlooptijd (werkdagen)  
Uitvoering
Categorie Parasitologie
Afdeling
Algemeen De ziekte wordt veroorzaakt door eencellige parasieten die tot het geslacht Leishmania behoren. Via de beet van zandvliegen worden de parasieten overgedragen. De infectie wordt niet uitsluitend opgelopen in de (sub) tropen maar ook in het mediterrane gebied. De term Leishmaniasis wordt gebruikt voor een groep van ziekten met verschillende klinische manifestaties veroorzaakt door verschillende soorten Leishmania species. De ziektebeelden worden ingedeeld in cutane, mucocutane en  viscerale Leishmaniasis. Cutane leishmaniasis kenmerkt zich door een of meerdere huidlaesies die na een week tot enkele maanden na de infecterende beet ontstaan. Wanneer, zoals vooral in Zuid-Amerika wordt gezien, de parasieten ook de slijmvliezen van mond en neus en kraakbeen aantasten is er sprake van de muco-cutane vorm. Viscerale leishmaniasis is de meest ernstige manifestatie. De incubatietijd ligt tussen de drie maanden en twee of meer jaren. De parasieten bevinden zich in beenmerg, lever en milt en veroorzaken hepatosplenomegalie en pancytopenie met koorts, lymfadenopathie en gewichtsverlies. 
Indicatie
Opmerkingen  
Receptaculum
Materiaal  
Minimale hoeveelheid
Transportconditie  
Bewaarconditie op laboratorium
Referentiewaarde  
Leishmaniasis PCR  
Techniek PCR; bij een positief resultaat worden soort-specifieke PCR's gevolgd door DNA-sequentiebepaling, gebruikt voor complex- en soortdifferentiatie NB voorafgaand aan de PCR worden er van het diagnostisch materiaal ook Giemsa aangekleurde preparaten microscopisch beoordeeld op de aanwezigheid van Leishmania amastigoten
Max. doorlooptijd (werkdagen) 7
Uitvoering Op verzoek
Categorie Parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen  
Indicatie verdenking van Leishmaniasis. NB PCR is de meest sensitieve diagnostische test voor cutane leishmaniasis. 
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum afhankelijk van diagnostisch materiaal; voor huidpuncties, huidbiopten, lymfklierbiopten materiaal opvangen in container met witte dop. De materialen mogen niet worden gefixeerd in formaline, wel in fysiologisch zout . Vloeibare materialen (bloed/beenmerg) dienen te worden aangeleverd in een EDTA-buis met paarse dop
Materiaal Huidbiopten, huidpuncties van de ulcusrand bij verdenking van cutane leishmaniasis; beenmerg, lymfklierpunctaten of biopten bij viscerale leishmaniasis
Minimale hoeveelheid Minimaal 1 huidbiopt/punctaat, bij voorkeur meerdere. 1-2 mL beenmerg/perifeer bloed
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Leishmania PCR: negatief, geen DNA van Leishmania aangetoond. Micrscopisch geen amastigoten van Leishmania spp gevonden.
Leishmaniasis Serologie  
Techniek DAT (Directe Agglutinatie test) en K39 dipstick
Max. doorlooptijd (werkdagen) 10
Uitvoering 1x per week 
Categorie Parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen  
Indicatie verdenking van viscerale en mucocutane leishmaniasis NB: De serologie blijft na succesvolle therapie lang positief. Bij immunogecompromitteerde patiëntenkan de serologie een fout-negatief resultaat geven. Bij cutane leishmaniasis blijft een meetbare serologische respons meestal uit.  
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL 
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Leishmania antistoffen DAT cut off positief >= 1:3200 Leishmania antistoffen K39 dipstick: negatief
Malaria     
Techniek Als screenend onderzoek wordt een antigeen (sneltest) uitgevoerd en microscopie van de QBC verricht. Indien geval de screening positief is dan volgt direkt microscopisch onderzoek van de met Giemsa gekleurde bloeduitstrijk en dikke druppel preparaat. Bij gebleken P falciparum of P knowlesi infectie wordt tevens de parasitaemie bepaald. Bij een negatieve screening volgt confirmatieonderzoek (microscopie dikke druppel en bloeduitstrijk) uiterlijk de eerstnavolgende werkdag
Max. doorlooptijd (werkdagen) 1
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen Onderzoek naar malaria wordt altijd als cito-bepaling uitgevoerd, ook buiten kantoortijden. Bij aanvraag altijd contact opnemen met de arts-microbioloog. De bloedafname dient niet uitgesteld te worden tot een eventuele koortspiek.
Indicatie koorts, koude rillingen, hoofdpijn, misselijkheid, braken, diarree na tropenbezoek. 
Opmerkingen  
Receptaculum EDTA-buis bloed (paarse dop) 
Materiaal Bloed
Minimale hoeveelheid 2 mL
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Geen malaria parasieten gevonden; antigeen (sneltest) negatief. CAVE enkelvoudig onderzoek naar malaria sluit de infectie niet geheel uit; bij blijvende verdenking het onderzoek na overleg herhalen
Microsporidium spp. DNA  
Techniek PCR
Max. doorlooptijd (werkdagen) 7
Uitvoering Dagelijks verstuurd
Categorie Parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen  
Indicatie
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum Fecescontainer, DFT set
Materiaal Feces
Minimale hoeveelheid 0,5 mL
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium Koelkast
Referentiewaarde Negatief
Parasitologisch onderzoek (determinatie, microscopie )  
Techniek macroscopische en microscopische beoordeling. In voorkomende gevallen parasiet specifieke PCR
Max. doorlooptijd (werkdagen) 5
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen Algemeen orienterend onderzoek naar aanwezigheid van parasitaire levensvormen in lichaamsmaterialen of corpus alienum (zie ook determinatie worm, insect)
Indicatie cysten of abces in weefsel, corpus alienum aangetroffen 
Opmerkingen  
Receptaculum schoon potje met transparante dop
Materiaal Biopt, aspiraat, corpus alienum
Minimale hoeveelheid Beschikbare hoeveelheid, biopten en aspiraatvloeistof niet fixeren met formaline
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Geen humaan parasitaire levensvorm gevonden
Priemmaden (aarsmaden)  
Techniek
Max. doorlooptijd (werkdagen)  
Uitvoering
Categorie Parasitologie
Afdeling
Algemeen Zie 'Enterobius vermicularis' en 'Plakbandpreparaat'.
Indicatie
Opmerkingen  
Receptaculum
Materiaal  
Minimale hoeveelheid
Transportconditie  
Bewaarconditie op laboratorium
Referentiewaarde  
Plakbandpreparaat  
Techniek microscopie
Max. doorlooptijd (werkdagen) 2
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen doel van de zgn plakbandmethode is om met het plakbandpreparaat larven/volwassen wormen en wormeieren (veelal van Enterobius vermicularis) microscopisch aan te tonen welke zich op de peri-anale huid bevinden
Indicatie Perianale jeuk, krabeffecten anus/vagina, vage buikklachten (kinderen), slecht slapen en vermoeidheid
Opmerkingen  
Receptaculum Plakbandpreparaat. 's morgens vroeg voor de wassen wordt een stuk doorzichtig plakband met de plakzijde op verschillende plaatsen tegen de perianala huid gedrukt. Vervolgens het plakband op een objectglas of buitenzijde van bijv container met bruine dop plakken (niet op evt etiket) en insturen voor diagnostiek
Materiaal Zie receptaculum
Minimale hoeveelheid n.v.t.
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium Koelkast
Referentiewaarde geen wormeieren of larven of (delen) van wormen gevonden
Scabiës (schurft)  
Techniek Microscopie
Max. doorlooptijd (werkdagen) 1
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen  
Indicatie Verdenking schurft.
Opmerkingen Neem een huidschraapsel af in de predelectieplaatsen (o.a. tussen de vingers) of bij duidelijke gangetjes in de huid. Jeuk is geen goede indicator waar de schurftmijten zich bevinden.
Receptaculum Steriele container
Materiaal Huidschilfers (schraapsel)
Minimale hoeveelheid n.v.t.
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium Koelkast
Referentiewaarde Negatief
Schistosomiasis (bilharzia)  
Techniek De infectie kan microscopisch worden aangetoond in verse feces of urine. Gezien de relatief lage sensitiviteit van het parasitologisch microscopisch onderzoek van de feces of urine is het raadzaam om tevens specifiek serologisch onderzoek te laten verrichten 
Max. doorlooptijd (werkdagen)  
Uitvoering
Categorie Parasitologie
Afdeling
Algemeen Schistosomiasis is ook bekend onder de naam Bilharzia en wordt veroorzaakt door wormen die behoren tot de botachtigen van het geslacht Schistosoma. De ziekte wordt opgelopen door in stilstaand zoetwater in te tropen te zwemmen. De cercarien kunnen door de intacte huid dringen en zo een persoon besmetten. De transmissie is in principe beperkt tot de tropen, maar recent is gebleken dat de cyclus van S. haematobium ook op Corsica plaatsvindt. Er zijn drie stadia in het ziektebeloop te onderscheiden; vrij snel na contact met besmet water kan er zich een dermatitis ontwikkelen die een paar uur tot enkele dagen duurt. Vervolgens krijgt de patiënt het Katayama syndroom: algehele malaise, vermoeidheid en koorts. en tenslotte kan er zich een chronisch infectie ontwikkelen
Indicatie Koorts na zoetwatercontact in voor Schistosoma spp endemisch gebied (tropen) , al dan niet gepaard gaande met algehele malaise, hoofdpijn, spierpijn, droge hoest, dyspnoe, buikpijn diarree, hepatosplenomegatie. Na zoetwaterkontakt in het Afrikaanse continent kan hematurie, dysurie, nierfunctiestoornissen en onbegrepen genitale klachten een indicatie zijn voor (urinaire schistosomiasis)
Opmerkingen  
Receptaculum
Materiaal  
Minimale hoeveelheid
Transportconditie  
Bewaarconditie op laboratorium
Referentiewaarde  
Schistosoma microscopie feces  
Techniek microscopisch onderzoek van sediment verkregen na concentratie van de feces (Glycerinesedimentatie)
Max. doorlooptijd (werkdagen) 2
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen  
Indicatie Zie Schistosomiasis CAVE: de minimale tijdspanne tussen mogelijke expositie in de (sub)tropen en microscopisch onderzoek van de feces dient ten minste 10 - 12 weken te bedragen
Opmerkingen  
Receptaculum container met bruine dop of DFT set
Materiaal Ongefixeerde feces
Minimale hoeveelheid 3 flinke scheppen
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast 
Referentiewaarde Geen wormeieren gevonden
Schistosoma microscopie urine  
Techniek microscopisch onderzoek van sediment verkregen na concentratie (centrifugatie)
Max. doorlooptijd (werkdagen) 2
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen  
Indicatie Zie Schistosomiasis CAVE: de minimale tijdspanne tussen mogelijke expositie in de (sub)tropen en microscopisch onderzoek van de urine dient ten minste 10 - 12 weken te bedragen
Opmerkingen  
Receptaculum bij voorkeur 24 uurs urinebokaal, als alternatief container met gele deksel
Materiaal Bij voorkeur 24-uurs urine, als alternatief portie urine opvangen na 10 minuten intensief sporten (bijv. traplopen)
Minimale hoeveelheid 50 mL 
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Geen wormeieren gevonden
Schistosoma spp Serologie (Bilharzia)  
Techniek ELISA (ei antigeen) IHA (worm antigeen)
Max. doorlooptijd (werkdagen) 10
Uitvoering 1x per week 
Categorie Parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen  
Indicatie zie Schistosomiasis CAVE: de minimale tijdspanne tussen mogelijke expositie in de (sub)tropen en het serologisch onderzoek dient ten minste 6 - 8 weken te bedragen
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal Serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL 
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Optical Density (OD) ELISA <220 Titer IHA <160 Serologisch geen aanwijzingen voor een Schistosoma infectie
Strongyloides stercoralis   
Techniek De infectie kan microscopisch worden aangetoond in zeer verse nog warme feces of met PCR in feces. De infectie kan ook, in geval van een gedissemineerde infectie, al dan niet microscopisch of met PCR worden aangetoond in een BAL of bronchusspoelsel. Bij een langdurig bestaande infectie kan de uitscheiding van wormen gering en wisselend zijn. Om een infectie uit te sluiten is naast onderzoek van de feces tevens serologisch onderzoek aangewezen
Max. doorlooptijd (werkdagen)  
Uitvoering
Categorie parasitologie
Afdeling
Algemeen Strongyloides stercoralis is een kleine rondworm van slechts enkele mm groot en komt voor in de tropen en subtropen. Infectie geschiedt door penetratie van de huid door de filariforme larve. Eenmaal geinfecteerd, kun je de infectie je leven lang bij je dragen vanwege het mechanisme van auto-infectie. 
Indicatie bij algehele malaise met buikklachten al dan niet gepaard gaand met perifere eosinofilie na bezoek (sub)tropen; bij immuundeficientie en/of voor de start van een immuunsuppressieve behandeling bij patiënten die afkomstig zijn uit endemische gebieden of daar langdurig hebben verbleven. 
Opmerkingen  
Receptaculum Strongyloides 
Materiaal  
Minimale hoeveelheid
Transportconditie  
Bewaarconditie op laboratorium
Referentiewaarde  
Strongyloides microscopie  
Techniek microscopie
Max. doorlooptijd (werkdagen) 1
Uitvoering dagelijks
Categorie parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen  
Indicatie zie Strongyloides stercoralis 
Opmerkingen  
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal Niet-gefixeerde, verse feces of Bal, bronchusspoelsel
Minimale hoeveelheid 1 gram feces , 1 mL bronchusspoelsel
Transportconditie Materiaal direkt na lozing met spoed naar het laboratorium brengen
Bewaarconditie op laboratorium Onderzoek met spoed uitvoeren; daarna materiaal in koelkast bewaren
Referentiewaarde Geen Strongyloides stercoralis gevonden
Strongyloides PCR  
Techniek PCR
Max. doorlooptijd (werkdagen) 5
Uitvoering Maandag en donderdag
Categorie parasitologie
Afdeling Moleculaire biologie
Algemeen  
Indicatie zie Strongyloides stercoralis; met name indien tijdspanne tussen lozing / afname patiëntmateriaal en microscopische beoordeling langer dan 1 uur bedraagd
Opmerkingen  
Receptaculum Zie Strongyloides microscopie
Materiaal  
Minimale hoeveelheid
Transportconditie  
Bewaarconditie op laboratorium
Referentiewaarde Geen Strongyloides stercoralis DNA aangetoond
Strongyloides stercolaris Serologie  
Techniek ELISA
Max. doorlooptijd (werkdagen) 10
Uitvoering 1x per week
Categorie parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen  
Indicatie zie Strongyloides stercoralis CAVE: de minimale tijdspanne tussen mogelijke expositie in de (sub)tropen en het serologisch onderzoek dient ten minste 6 - 8 weken te bedragen
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal Serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL 
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Optical Density (OD) <220 serologisch geen aanwijzingen voor een Strongyloides infectie
Taenia solium PCR  
Techniek PCR T. solium. NB: de diagnostiek van (neuro) cysticercose dient gebaseerd te zijn op beeldvorming CNS (als CT, MRI) in combinatie met serologie, microscopie en PCR
Max. doorlooptijd (werkdagen) 30
Uitvoering Op verzoek
Categorie parasitologie
Afdeling Moleculaire biologie
Algemeen Taenia solium kan bij mensen (neuro)cysticercose veroorzaken. Cysticerci kunnen op verschillende plaatsen in het lichaam worden gevonden met name hersenen, spieren en subcutis. 
Indicatie indien wormeieren gevonden zijn bij parasitologisch fecesonderzoek of proglottiden waarbij niet met zekerheid is vast te stellen of het proglottiden betreffen van T. solium dan wel van T. saginata. 
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum Fecescontainer met bruine dop of DFT set. Voor proglottiden, schoon container met transparante dop
Materiaal Feces, proglottiden
Minimale hoeveelheid 1 schep feces, 1 proglottide
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde  
Taenia solium Serologie (cysticercose)  
Techniek
Max. doorlooptijd (werkdagen) 14
Uitvoering Op verzoek
Categorie parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen  
Indicatie verdenking (neuro) cysticercose; epileptische aanvallen, focale neurologische uitval, intracraniele drukverhoging. Daarnaast ook indien T. solium proglottiden en/of wormeieren aangetroffen zijn in de feces
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal Serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde  
Toxocara spp.   
Techniek ELISA IgG
Max. doorlooptijd (werkdagen) 15
Uitvoering Op verzoek
Categorie Parasitologie 
Afdeling Serologie
Algemeen  
Indicatie Buikpijn, rash, jeuk, levertestafwijkingen, dyspnoe al dan niet gepaard gaand met eosinofilie. Uveïtis. Test wordt tezamen met antistoffen tegen Ascaris spp bepaald
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL 
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde <1:40 is negatief
Toxoplasma gondii IgM/IgG  
Techniek CLIA
Max. doorlooptijd (werkdagen) 5
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen  
Indicatie Lymfadenitis. Verdenking recente of doorgemaakte toxoplasmose.
Opmerkingen Bij een positieve IgM wordt een IgG aviditeitstest uitgevoerd.
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal Serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL
Transportconditie Kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium Koelkast
Referentiewaarde Negatief
Toxoplasma gondii PCR  
Techniek PCR Toxoplasma DNA
Max. doorlooptijd (werkdagen) 7
Uitvoering Op verzoek
Categorie Parasitologie
Afdeling Moleculaire biologie
Algemeen  
Indicatie verdenking congenitale Toxoplasmose , cerebrale Toxoplasmose, oculaire Toxoplasmose, lymfadenopatie
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum EDTA-buis bloed (paarse dop), voor biopten, punctaten schoon potje met transparante dop
Materiaal Liquor, vruchtwater, oogvocht, lymfklieraspiraat, biopt
Minimale hoeveelheid Liquor, vruchtwater: 1-2 mL oogvocht > 50 μl in EDTA. Biopt 2 mm² puntaat 2 mL in schoon potje, geen formaline toevoegen
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Geen Toxoplasma DNA aangetoond
Trichinella serologie   
Techniek Immunoblot IgG
Max. doorlooptijd (werkdagen) 28
Uitvoering Op verzoek
Categorie Parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen Trichinellosis is een parasitaire zoonose, die wereldwijd voorkomt en bij de mens voornamelijk wordt veroorzaakt door Trichinella spiralis. Trichinellose is een voedseloverdraagbare infectie veroorzaakt door eten van niet lang genoeg ingevroren geweest, e/of niet goed gekookt, of gebakken besmet vlees van varken, paard of wild. Trichinellose kan een ziektebeeld geven dat sterk varieert afhankelijk van de soort en het aantal larven: van asymptomatisch tot een fulminante dodelijke ziekte met hoge koorts, eosinofilie, oedeem, encephalitis en myocarditis. 
Indicatie Bij iedere klinische verdenking op trichinellose is serologisch onderzoek naar antilichamen tegen Trichinella antigenen de aangewezen diagnostische methode. Verschijnselen van voedselvergifitiging na eten van niet goed gekookt, niet goed doorbakken besmet vlees. Na de darmfase treden vervolgens ziekteverschijnselen op door migratie van larven. De meest karakteristieke symptomen daarbij zijn spierpijn, periorbitaal en faciaal oedeem, subconjucitivale hemorragie en puntbloedingkjes onder de nagels. 
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal Serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast 
Referentiewaarde Geen bandjes in Immunoblot is negatief. NB Trichinellose is een aangifteplichtige ziekte
Trichomonas vaginalis DNA  
Techniek PCR
Max. doorlooptijd (werkdagen) 2
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Moleculaire biologie
Algemeen Trichomonas vaginalis (TV) is een seksueel overdraagbare aandoening (SOA). TV veroorzaakt bij vrouwen vaak geen klachten. Indien vrouwen klachten hebben dan bestaan die vaak uit vies ruikende vaginale afscheiding met roodheid en irritatie van de vagina en eventueel labia en cervix. Mannen hebben meestal geen klachten en klaren de infectie vaak na enkele weken. Indien zij wel klachten hebben kan dit bestaan uit uretritis of afscheiding. 
Indicatie Aantonen van Trichomonas vaginalis in een uitstrijk van vrouwelijke genitaliën of urine (bij mannen)
Opmerkingen Bij vrouwen dient een uitstrijk van de urethra (vagina/cervix) ingestuurd te worden. Bij mannen kan ook eerstestraals urine worden ingestuurd.
Receptaculum Urinecontainer, ESwab
Materiaal Urine (bij mannen), urethra-uitstrijk, cervix/vagina uitstrijk, keeluitstrijk, anusuitstrijk
Minimale hoeveelheid 1 mL
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium Koelkast
Referentiewaarde Negatief
Trypanosoma brucei Serologie (Afrikaanse slaapziekte)  
Techniek Trypanosom CATT test, Trypanosoma IFAT test NB: naast serologisch onderzoek ook altijd microscopisch onderzoek van het bloed (Giemsa gekleurde dikke druppel en uitstrijkpreparaat en QBC ) laten uitvoeren (zie Malaria) verder is bij verdenking cerebrale vorm tevens onderzoek van de liquor aangewezen. 
Max. doorlooptijd (werkdagen) 10
Uitvoering 1x per week 
Categorie Parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen  
Indicatie koorts, toenemende psychische en motorische stoornissen, vermagering, uiteindelijk verminderd bewustzijn (meningo-encephalitis) na bezoek sub- Sahara Afrika . Na een infecterende beet van een tseetsee vlieg vermeerderen de trypanosomen zich gedurende enkele dagen in de huid, waarbij een (pijnlijke) lokale ontstekingsreactie optreedt (trypanoom). Daarna worden de parasieten via lymfe en bloed verspreid en geven veroorzaken een ernstig ziektebeeld. 
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Trypanosoma CATT test: negatief. Trypanosoma IFAT test: <50
Trypanosoma cruzi Serologie (Ziekte van Chagas; Latijns Amerika)  
Techniek Trypanosoma STAT-PAK test en Trypanosoma cruzi IFAT test. NB: naast serologisch onderzoek ook altijd microscopisch onderzoek van het bloed (Giemsa gekleurde dikke druppel en uitstrijkpreparaten en QBC) laten uitvoeren (zie malaria) Daarnaast kunnen er ook op PCR gebaseerde technieken worden toegepast tijdens de acute fase van de infectie
Max. doorlooptijd (werkdagen) 10
Uitvoering 1x per week 
Categorie Parasitologie
Afdeling Serologie
Algemeen  
Indicatie Koorts, teken van Romana (unilateriaal gezwollen oog) , (cardio)myopathie, hartritmestoornissen, maagdarmklachten na bezoek van voor Trypanosoma cruzi endemische gebieden van Latijns Amerika. De infectie wordt opgelopen door het krabben aan de jeukende huid rondom de beet van een geinfecteerde wants. De parasiet kan echter ook via bloedtransfusie, orgaantransplantatie, congenitaal of via de moedermeld worden overgedragen. 
Opmerkingen Uitgevoerd door externe instantie.
Receptaculum Stolbuis bloed (oranje dop)
Materiaal serum
Minimale hoeveelheid 0,5 mL
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Trypanosoma cruzi STAT-PAK test: negatief; Trypanosoma cruzi IFAT test: titer <1:80
Wormeieren  
Techniek microscopie direkte fecesuitstrijken en microscopie van sediment na toepassen concentratietechniek (Ridley)
Max. doorlooptijd (werkdagen) 3
Uitvoering Dagelijks
Categorie Parasitologie
Afdeling Parasitologie
Algemeen vul bij de aanvraag naast naast relevante klinische gegevens tevens de vragenlijst parasieten in
Indicatie worm of deel van worm gevonden bij ontlasting of onderbroek, aanhoudende maagdarmklachten,anaemie, eetstoornissen, huidafwijkingen, eosinofilie, afwijkende levertestwaarden al dan niet na (sub) tropenbezoek.
Opmerkingen  
Receptaculum potje met bruine dop en lepel of DFT set
Materiaal feces
Minimale hoeveelheid 3 flinke scheppen
Transportconditie kamertemperatuur
Bewaarconditie op laboratorium koelkast
Referentiewaarde Geen wormeieren gevonden